چگونه می توان از گرفتگی قطره چکان ها در سیستم های آبیاری قطره ای جلوگیری کرد؟

گرفتگی قطره چکان در سیستم های آبیاری قطره ای

مقدمه

با اینکه گرفتگی قطره چکان ها در سیستم های آبیاری قطره ای، یکی از مشکلات عمده آنهاست، اما این سیستم ها مزایای زیادی نسبت به سایر انواع آبیاری دارند. این مزایا عبارتند از:
• انتقال یکنواخت آب و مواد مغذی به ناحیه ریشه
• جلوگیری از رواناب سطحی
• کنترل جمعیت علف های
• کاهش رطوبت محیط کشت و کنترل آفات و بیماری ها

البته در کنار آبیاری قطره ای، آبیاری زیرسطحی نیز دارای مزایای دیگری است. در این سیستم ها، قطره چکان ها زیر خاک تعبیه می شوند و رواناب و تبخیر به حداقل می رسد. حتی راندمان آبیاری نیز بیشتر می شود. با این وجود، سیستم های آبیاری میکرو، بایستی به درستی برنامه ریزی و مدیریت شوند تا به طور کامل از مزایای آنها بهره مند شد. یکی از چالش های اصلی این است که از گرفتگی قطره چکان ها جلوگیری نمود. علل گرفتگی قطره چکان به سه دسته بیولوژیکی، فیزیکی و شیمیایی طبقه بندی می شود. آگاهی از تمایز بین آب های سطحی و زیرزمینی مفید خواهد بود، زیرا منابع آب مختلف، انواع خسارات گرفتگی را به همراه دارند.

علل گرفتگی قطره چکان ها در سیستم های آبیاری قطره ای

۱- گرفتگی فیزیکی 

شایع ترین علل فیزیکی گرفتگی قطره چکان ها، ذرات شن و ماسه هستند که معمولاً در آب های سطحی یافت می شوند. سایر جامدات معلق، برای عبور از دهانه قطره چکان، خیلی بزرگ می باشند و ممکن است آن را مسدود کنند. تحت شرایط خاص، ذرات هم اندازه با سیلت، می توانند سنگدانه های بزرگتری را تشکیل داده و باعث گرفتگی شوند. کدورت آب، اغلب به عنوان شاخص میزان مواد جامد معلق در آب در نظر گرفته می شود، اما نشانه دقیقی از پتانسیل گرفتگی نیست. یک سیستم فیلتراسیون مناسب که بر اساس کیفیت آب طراحی شده است، می تواند از مسدود شدن فیزیکی سیستم های قطره ای جلوگیری کند.

۲- گرفتگی بیولوژیکی 

گرفتگی قطره چکان

سیستم های آبیاری قطره ای محیط مساعدی را برای باکتری ها، قارچ ها و جلبک ها فراهم می کند که می توانند باعث تجمع لجن (گل و لای) شوند. شاید لجن باکتریایی دلیل اصلی گرفتگی قطره چکان ها باشد، اما باعث به هم چسبیدن ذرات معدنی و ایجاد سنگدانه های بزرگ و انسداد دهانه های قطره چکان نیز می شود. این پدیده به طور خاص زمانی قابل توجه است که منگنز، سولفید و آهن در آب وجود داشته باشد.

بسته به نوع باکتری موجود در لجن، رنگ آن ممکن است مایل به قرمز، زرد یا خاکستری باشد. گرفتگی ناشی از میکروارگانیسم ها در استفاده از آب دارای فعالیت بیولوژیکی زیاد، به علت مقادیر آهن یا منگنز نسبتاً زیاد و ترکیبات سولفید هیدروژن رایج است. روش های مناسب کلرزنی و گندزدایی، کلید اصلی جلوگیری از گرفتگی بیولوژیکی سیستم های آبیاری قطره ای است.

۳- گرفتگی شیمیایی 

علل شیمیایی، مرتبط با رسوب مواد معدنی است و زمانی ایجاد می شود که حلالیت مواد معدنی، به اندازه کافی کم باشد. حلالیت یک ماده معدنی به دمای آب، PH، پتانسیل احیاء و غلظت عناصر معدنی موجود در آب بستگی دارد. کلسیم، منیزیم، آهن و منگنز، عناصری هستند که قطره چکان ها را در اثر ته نشینی و رسوب مسدود می کنند. کربنات کلسیم از رایج ترین رسوبات شناخته شده می باشد. آبی که دارای مقادیر زیادی از این عناصر بوده و دارای PH بیشتر از ۷ باشد، به طور بالقوه، باعث انسداد قطره چکان ها می شود.

کوددهی نیز به دلیل فعل و انفعالات شیمیایی و غلظت بالای مواد معدنی، ممکن است سبب انسداد قطره چکان ها شود. بنابراین، برای تعیین اینکه آیا ترکیب خاصی از کودها منجر به ته نشینی می شود یا خیر، توصیه می شود یک آزمایش جار انجام دهید. تزریق اسید با کاهش PH آب آبیاری، می تواند از گرفتگی شیمیایی قطره چکان ها جلوگیری کند.

به طور کلی، آب های سطحی حاوی عوامل مسدود کننده بیولوژیکی و فیزیکی بیشتری هستند. اما آب های زیرزمینی معمولاً در صورت بالا بودن غلظت مواد معدنی، خطر گرفتگی شیمیایی را به همراه دارند.

برای جلوگیری از گرفتگی قطره چکان ها، توصیه می شود این مراحل را به مرحله اجرا درآورید:
• آب منبع و آب آبیاری را برای تشخیص علل گرفتگی قطره چکان ها آزمایش کنید.
• قبل از اینکه آب وارد قطره چکان ها شود، ذرات یا سنگدانه های بزرگ مانند ماسه و رس را فیلتر کنید.
• حذف میکروارگانیسم ها با گندزدایی مناسب و تصفیه آب.
• با تنظیم سطح pH، بر حلالیت کودها و جلوگیری از فعل و انفعالات شیمیایی بین کودها نظارت کافی داشته و از رسوب مواد شیمیایی در سیستم آبیاری جلوگیری کنید.
• خطوط آبیاری و قطره چکان ها را به صورت دوره ای شستشو دهید.

جدول زیر به عنوان ابزاری برای ارزیابی پتانسیل گرفتگی قطره چکان ها قابل استفاده می باشد:

ارزیابی گرفتگی قطره چکان ها

خلاصه مطلب

گرفتگی قطره چکان یک معضل رایج و دارای آثار قابل توجه در میزان تولید و هزینه ها می باشد. خوشبختانه، با آزمایش آب خام و همچنین آب آبیاری (به ویژه در زمان کودآبیاری) به راحتی می توان از گرفتگی قطره چکان ها جلوگیری نمود. آزمون آب و آگاهی از نوع و میزان مواد بیولوژیکی، شیمیایی و فیزیکی آب، نقش مهمی در انتخاب اقدامات پیشگیرانه مناسب دارد.

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *