چگونه نوار آبیاری مخصوص مزرعه خودم را انتخاب کنم؟

نوار آبیاری

مقدمه

هنگام انتخاب نوار آبیاری یا تیپ برای محیط های مختلف کشت مثل مزرعه و گلخانه، عوامل متعددی که عمدتاً شامل مشخصات فنی نوار می باشد، در نظر گرفته می شود تا میزان عملکرد محصول و راندمان آبیاری دلخواه را برآورده کند. در این مقاله به برخی از ملاحظات ضروری در انتخاب نوار آبیاری، پرداخته می شود.

در ابتدای این مقاله، به تعدادی از مشخصات فنی مهم نوارها که بایستی توسط کارخانه های سازنده رعایت شوند تا نوار مورد نظر را به مشتری ارائه کنند، اشاره می شود. در زیر، مشخصات فنی دو نمونه از نوارهای آبیاری که اولی دارای قطره چکان های جریان آشفته و دومی هم با قطره چکان های جبران کننده فشار، پلاک دار شده است، به تصویر کشیده شده است.

نوار آبیاری با قطره چکان جریان آشفته

 

نوار آبیاری با قطره چکان جریان آشفته

نوار آبیاری با قطره چکان جبران کننده فشار

نوار آبیاری با قطره چکان جبران کننده فشار

در جدول زیر، تعدادی از مشخصات فنی مهم نوارهای آبیاری نوع استریم لاین و تاپ دریپ، انتخاب و توضیح داده شده است.

مشخصات فنی نوار آبیاری چگونه نوار آبیاری مخصوص مزرعه خودم را انتخاب کنم؟

نکته بسیار مهمی که در تصاویر و جدول فوق مشاهده می شود، مقدار شاخص قطره چکان یا emitter index می باشد که این مقدار برای قطره چکان جریان آشفته بین اعداد صفر و ۱ و در قطره چکان های جبران کننده فشار، معادل صفر می باشد. شاخص قطره چکان صفر، یعنی اینکه آبدهی قطره چکان ها در نوار آبیاری با نوسانات فشار تغییر نکرده و ثابت می باشد.

همچنین با مقایسه مشخصات فنی دو نوار فوق، می توان به این نتیجه رسید که حد بالا و پایین نوسانات فشار در قطره چکان جریان آشفته، کم و حدود ۱۰ درصد، اما در قطره چکان های جبران کننده فشار، محدوده نوسانات فشار وسیع و از ۱۰۰ تا ۳۵۰ درصد متغیر می باشد. همین خصیصه باعث می شود که آبدهی قطره چکان ها در نوار آبیاری با نوسانات فشار تغییر نکرده و ثابت بماند.

ملاحظات ضروری در انتخاب نوار آبیاری

۱-  آزمایش مزرعه و مشاوره تخصصی

در صورت امکان، تمام آزمایشات مورد نیاز مزرعه، اعم از آزمون های آب و خاک را انجام دهید و از کارشناسان کشاورزی، متخصصان آبیاری و یا تولیدکنندگان با تجربه نیز مشاوره بگیرید. آنها می توانند بینش های ارزشمندی ارائه دهند و به شما در تصمیم گیری آگاهانه کمک کنند.

آزمایش مزرعه

۲- دبی نوار

هر متر از نوار آبیاری بر اساس تعداد خروجی، اندازه سوراخ ها، قطر داخلی لوله و فشار آب در ابتدای نوار، دبی مشخصی دارد. میزان دبی مورد نیاز مزرعه نیز بر اساس نیاز آبی محصول، نوع خاک و شرایط آب و هوایی محل، تعیین می شود. محصولات مختلف، نیازهای آبی متفاوتی دارند. پس بایستی دبی نوار را با نیازهای محصول و توانایی خاک در جذب آب مطابقت داد . دبی آب در نوار آبیاری، بر روی فاصله قطره چکان های روی آن و همچنین مقدار آب تحویلی به گیاهان تأثیر می گذارد.

۳- فاصله قطره چکان

نوارها با فواصل خروجی یا قطره چکان های ۱۰ ، ۲۰ ، ۳۰ ، ۵۰ سانتیمتر و در بعضی مواقع حتی با فاصله بیش از ۵۰ سانتیمتر تولید می شوند. اینکه کدام یک از انواع نوار استفاده شود، به سطح گسترش ریشه محصول، فاصله و تراکم بوته ها، یکنواختی مطلوب مصرف آب و نیاز آبی محصول بستگی دارد. به عنوان مثال، محصولاتی که بوته های آنها با فاصله بیشتری کشت می شوند و ریشه گسترده ای دارند ، نیاز به نوارهایی با فواصل خروجی بیشتر دارند. در حالیکه در مزارعی با کشت متراکم، به نوارهایی با خروجی نزدیکتر، نیاز است.

فاصله قطره چکان نوار آبیاری

۴- نوع قطره چکان

برخی از نوارهای آبیاری به جای خروجی های روی آن، دارای قطره چکان هایی می باشند که در بدنه آنها قرار می گیرد و به این نوع از نوارها، پلاک دار گفته می شود. انواع مختلفی از قطره چکان ها مورد استفاده قرار می گیرند، مانند قطره چکان های جریان آشفته، قطره چکان های جبران کننده فشار و قطره چکان های لابیرنتی(پلاک ممتد). هر یک از قطره چکان های مذکور، دارای مزایای ویژه خود هستند و برای کاربردهای خاصی مناسب می باشند.

مثلا قطره چکان های جبران کننده فشار، حتی زمانی که نوسانات فشار، به دلیل توپوگرافی و یا تغییرات تراز آب در منبع آب ایجاد می شود، دبی جریان ثابتی را در تمام طول نوار ایجاد می کنند. این نوع از قطره چکان ها سبب انجام آبیاری یکنواخت و جلوگیری از آبیاری بیش از حد و یا کم آبیاری کمک می کنند. در این خصوص، عواملی مانند یکنواختی توزیع آب، مقاومت در برابر گرفتگی و مناسب بودن برای محصول کشت شده در نظر گرفته می شوند.

۵- قطر داخلی و ضخامت دیواره

دوام، مقاومت در برابر گرفتگی و فشار کارکرد نوار آبیاری، وابستگی مستقیم به قطر و ضخامت دیواره آن دارد. نوارهای با دیواره ضخیم تر، معمولاً مقاوم تر بوده و کمتر در معرض آسیب قرار می گیرند، اما دبی آب کمتری را عبور می دهند و ممکن است هزینه اولیه بیشتری را تحمیل کنند. در مقابل، نوارهای نازک تر ممکن است مقرون به صرفه تر باشند، اما نیاز به تعویض مکرر هم داشته باشند. در انتخاب نوار مورد نیاز، فشار آب در سیستم آبیاری، شرایط خاک، کیفیت آب و وجود هر گونه ذرات ساینده که به طور بالقوه می تواند نوار را مسدود کند را در نظر بگیرید.

۶- فشار کارکرد نوار

 بررسی کنید که فشار آب موجود در سیستم آبیاری مزرعه شما چقدر است؟ یا اینکه بر اساس توپوگرافی مزرعه، به چه فشار کارکردی نیاز خواهد بود. این موضوع به شما کمک می کند که مشخصات فنی نوار مناسب را تعیین کنید، از جمله فشار کارکرد نوار، دبی جریان آب و ضخامت دیواره نوار. عواملی مانند توپوگرافی و شیب زمین، ظرفیت پمپ و تجهیزات تنظیم کننده فشار در سیستم را نیز در نظر داشته باشید.

۷- جنس و دوام نوار

نوارهای آبیاری از مواد مختلفی مثل پلی اتیلن با چگالی کم (LDPE)، پلی اتیلن بازیافتی (PE) و اتیلن وینیل استات (EVA) تولید می شوند و در برابر اشعه UV و تخریب شیمیایی مقاوم هستند. نوارهای پلی اتیلن، معمولا به دلیل دوام، انعطاف پذیری و مقاومت در برابر مواد شیمیایی و اشعه ماوراء بنفش، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین، الزامات خاص محیط کشت و سازگاری مواد استفاده شده در ساخت نوار با کیفیت آب و مواد شیمیایی مصرفی در مراحل داشت محصول مانند کودها و سموم را نیز، در نظر بگیرید.

۸- کیفیت آب

عواملی مانند شوری آب، pH و املاح و ذرات موجود در آب، در انتخاب جنس و مواد اولیه نوار و همچنین الزامات انتخاب ایستگاه فیلتراسیون(فیلترهای صفحه ای، فیلترهای دیسکی، یا فیلترهای شنی) به منظور جلوگیری از گرفتگی قطره چکان ها، تأثیرگذار هستند. پس قبل از انتخاب نوع نوار، ضروری است که آزمون کیفی منبع آبی که برای آبیاری استفاده می شود، صورت پذیرد. 

 ۹- شرایط خاک

نوع خاک و سرعت نفوذپذیری آب در آن، بر طراحی سیستم آبیاری تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، برنامه ریزی آبیاری در خاک های شنی و برای جلوگیری از بروز تنش آبی، با تعداد دفعات و دبی آب بیشتر صورت می گیرد. اما خاک های رسی، به منظور جلوگیری از ایجاد رواناب و غرقاب شدن زمین، به دبی آبیاری کمتری نیاز دارند.

۱۰- ملاحظات نصب و نگهداری نوار

نوارهای آبیاری، به روش های متفاوتی کارگذاری می شوند. برخی از آنها در زیر زمین دفن می شوند و یا بر روی سطح خاک قرار می گیرند. بنابراین ضروری است که متناسب با شرایط محیط کشت و روش تحویل آب به محصول، نوار مورد نیاز مزرعه را انتخاب کنیم. همچنین ملاحظات تعمیر و نگهداری از نوارها نظیر سهولت نصب مجدد، نیازهای تعمیر و نگهداری و حجم عملیات تعمیرات یا اصلاحات نوارها را ارزیابی کنید. برخی از نوارها ممکن است به اتصالات یا ابزار خاصی برای نصب نیاز داشته باشند. لذا بایستی دسترسی به لوازم یدکی و پشتیبانی فنی را در نظر گرفت.

۱۱- اقلیم منطقه

شرایط آب و هوایی منطقه از جمله دما، رطوبت و میزان تبخیر، از عوامل مهم در انتخاب نوع نوار آبیاری هستند. مقدار تبخیر زیاد، باعث می شود که نیاز محصول کشت شده به آبیاری مکرر با دبی آب بیشتر، به منظور جبران آب از دست رفته، افزایش یابد.

۱۲- طراحی سیستم

چیدمان سیستم آبیاری شامل طراحی خطوط اصلی، خطوط فرعی و لاترال، بایستی متناسب با محیط کشت و عواملی نظیر مساحت مزرعه، توپوگرافی و دسترسی به منبع آب در نظر گرفته شود.

طراحی سیستم آبیاری نواری

۱۳- اتوماسیون و کنترلرها

بررسی کنید که آیا امکان تجهیز سیستم های اتوماسیون و کنترلرها مانند تایمر و سنسور رطوبت خاک در سیستم آبیاری موجود، وجود دارد یا خیر. فناوری‌های مذکور، قادرند که زمان مصرف آب را بر پایه اطلاعات مزرعه واقعی تر کنند و راندمان مصرف آب را بهبود بخشند.

۱۴- ملاحظات هزینه

مقادیر سرمایه گذاری اولیه(هزینه خرید نوار آبیاری و سایر اتصالات)، هزینه های تعمیر و نگهداری و طول عمر مورد انتظار را برآورد کنید. در نهایت، اگر از مقرون به صرفه بودن استفاده از سیستم آبیاری نواری در مزرعه خودتان مطمئن شدید، نسبت به خرید و راه اندازی سیستم آبیاری قطره ای نواری، اقدام نمایید.

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *