۶ راهکار برای کاهش مصرف آب در کشاورزی

۶ راهکار برای کاهش مصرف آب در کشاورزی

مقدمه

حدود ۷۰ درصد از کل مصرف آب در سراسر جهان، به بخش کشاورزی و تولید مواد غذایی اختصاص دارد و شناسایی راهکارهای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی، از ملزومات مدیریت مصرف آب می باشد. تغییرات اقلیمی از یک طرف و جمعیتی که به طور پیوسته در حال رشد می باشد، ضمن کاهش فزاینده آب، اثرات جهانی بر تولید مواد غذایی را به دنبال خواهد داشت. در این مقاله به چند نوآوری کشاورزی که در به حداقل رساندن تلفات آب کشاورزی موثر هستند، اشاره می شود.

کمبود آب یعنی چه؟

کمبود آب یعنی کاهش دسترسی به آب به دلیل کمبود فیزیکی (مثل خشکسالی)، فقدان زیرساخت های کافی (مانند کانال ها و چاه ها) و یا نبود اطمینان موسسات و نهادها برای تامین آب دائمی. به عبارت دیگر، کمبود آب در جایی اتفاق می‌افتد که منابع آبی کافی برای تامین نیازهای بلندمدت یک منطقه وجود نداشته باشد.

کمبود آب به چه کسانی تأثیر می گذارد؟

کمبود آب

کمبود آب تقریباً همه قاره‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. حدود ۴ میلیارد نفر از جمعیت جهان، حداقل برای یک ماه از سال در شرایط کم‌آبی شدید به سر می برند که نیمی از آنها در هند و چین زندگی می‌کنند. حدود نیم میلیارد نفر دیگر نیز در تمام طول سال، با کمبود شدید آب مواجه هستند. هم اکنون تقاضای آب نیز در منطقه مدیترانه نیز در حال افزایش است. در حال حاضر و در مجاورت دریای مدیترانه، بیش از ۱۸۰ میلیون نفر تحت تأثیر فقر آبی قرار دارند و ۶۰ میلیون نفر دیگر نیز با تنش آبی مواجه هستند.

فشار رو به رشد بر منابع آب آینده

در سال ۲۰۵۰ ، جمعیت جهان ۹ میلیارد نفر خواهد شد و انتظار می رود که با افزایش فشار بر منابع آبی جهان و افزایش ۱۵ درصدی برداشت آب برای تغذیه جمعیت سیاره زمین، میزان تولید محصولات کشاورزی نیز  ۵۰ درصد افزایش یابد. بنابراین پیش بینی می شود که ادامه روند مصرف بیش از حد آب، وقوع و شدت حوادثی نظیر خشکسالی و سیل را افزایش دهد.

گواه بر این ادعا اینکه در مهر ماه سال ۱۳۹۸، گرمترین روز تاریخ قاره سبز ثبت شد. بر پایه نتایج مطالعات انجام گرفته در همان سال، انتظار می رود مناطق جنوبی اروپا به شدت تحت تأثیر گرمای شدید، کمبود آب، خشکسالی، آتش سوزی جنگل ها و در نتیجه، خسارات تولیدات کشاورزی قرار بگیرند. با توجه به اینکه کشورهای جنوب اروپا تولید بخش عمده ای از مواد غذایی را به عهده دارند، اثر خسارات شدید کشاورزی در این مناطق، به طور گسترده احساس خواهد شد.

۶ راهکار برای کاهش مصرف آب در کشاورزی

راهکار کاهش مصرف آب

دانشمندان و محققان سراسر جهان در حال بررسی برای گسترش راه حل های هوشمندانه کاهش کمبود آب هستند. در اینجا ۶ راهکار هوشمند برای کاهش مصرف آب در کشاورزی ارائه می شود:

۱. سیستم های آبیاری با تکنولوژی بالا

راهکارهای نوآورانه، هوشمندسازی سیستم‌های کشاورزی را دنبال می کنند. به عنوان مثال هم اکنون برخی از مشاوران و شرکت‌ها، به لطف استفاده از حسگرهای رطوبت خاک و مبتنی بر داده‌های ثبت شده، کشاورزان را به منظور کاهش حداقل ۳۰ درصد آب مصرفی، راهنمایی می کنند. حسگرهای موجود در سیستم هوشمند که مانند یک پلتفرم طراحی و ساخته شده است، رطوبت خاک را ثبت و پردازش نموده و عملیات آبیاری و تغذیه، تنها زمانی که محصولات به آن نیاز دارند، صورت می گیرد. این پلتفرم‌ها همچنین شرایطی که ممکن است محصولات کشاورزی را تهدید کند، پیش‌بینی و به کشاورزان هشدار می دهند. بنابراین کشاورزان می‌توانند اقدامات لازم را به روش مناسب و به موقع انجام دهند.

۲. اجرای سیستم های آبیاری قطره ای در مناطق دارای فقر آبی

در مناطق فقیرتر، یکی از راه‌حل‌های ارزان و کاربردی برای صرفه‌جویی در مصرف آب، اجرای سیستم‌های آبیاری قطره‌ای است. در این سیستم ها، آبیاری به تعداد زیاد و در مقادیر کم و هدفمند انجام می شود. سیستم‌های آبیاری قطره ای با کارگذاری لوله‌ها در زیر زمین و ایجاد سوراخ هایی در آنها و در نزدیکی ریشه‌ گیاهان اجرا شده و اطمینان حاصل می شود که کمترین میزان آب در اثر تبخیر تلف می‌شود. سپس شیرهای آب نصب شده روی لوله ها به طور مکرر باز می شوند تا آب مورد نیاز گیاهان را تامین کنند. بر اساس برخی مطالعات انجام شده، سیستم های آبیاری قطره ای در مناطق خشک و نیمه خشک برای تولید سبزیجات، محصولات علوفه ای، آبیاری درختان و … ، با موفقیت استفاده شده است.

۳. ذخیره آب در مناطق خشک

ذخیره آب در مناطق خشک به روش هوشمند نیز بسیار مهم است. بسیاری از طرح های تحقیقاتی در ارتباط با تغییرات اقلیم، کشاورزی و امنیت غذایی، بر کشاورزی هوشمند اقلیمی تمرکز دارد تا به کشاورزان خرد کمک کند که با تغییرات اقلیمی سازگار شده و اثرات آن را کاهش دهند. این امر با جمع‌آوری آب باران و هدایت مؤثر آن به مخازن ذخیره‌، برای استفاده در فصول خشک‌ سال محقق می شود. اسرائیل که ۶۰ درصد مساحت آن بیابانی است، نشان داد که مدیریت بهینه آب از طریق سیستم های نوآورانه امکان پذیر است. این کشور انقلابی در سیستم بازیافت آب خود ایجاد کرده و با بازچرخانی نزدیک به ۹۰ درصد از فاضلاب ها ( چهار برابر بیشتر از هر کشور دیگری در جهان )، تا ۲۵ درصد از آب کشاورزی اراضی خود را تامین می کند.

۴. بازچرخانی فاضلاب

برای مدیریت بهینه فاضلاب، بعضی از سیستم های موجود، با استفاده از نانوذرات مغناطیسی با هسته فرومغناطیسی و پوشش خارجی، آلاینده ها را از فاضلاب حذف می کند. این سیستم قادر است انواع مختلفی از آلاینده ها از هیدروکربن ها و ترکیبات آلی گرفته تا فلزات را به طور انتخابی از فاضلاب حذف کند. با این روش می توان فاضلاب تصفیه شده را، مجدداً در بخش کشاورزی مصرف نمود.

۵. آکواپونیک یا تلفیق تکنیک های کشاورزی

آکواپونیک راه حلی جذاب برای کمبود آب ارائه می دهد. این سیستم از تلفیق سیستم آبزی پروری (پرورش ماهی) و هیدروپونیک (کشت گیاهان در آب بدون خاک) حاصل می شود. در بسیاری از مزارع یکپارچه، این سیستم ها می توانند مصرف آب را تا ۹۰ درصد در مقایسه با کشاورزی سنتی کاهش دهند.

۶. کشاورزی احیا کننده (تمرکز بر خاک)

اکنون محققان، کارشناسان و کشاورزان برای سازش با تغییرات اقلیم و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در حال بررسی روش «کشاورزی احیاکننده» هستند. روشی برای تولید محصولات زراعی که هدف آن افزایش تنوع زیستی، غنی‌سازی خاک، بهبود وضعیت حوزه‌های آبخیز و افزایش تراز آب است. با تمرکز بر سلامت خاک (جایی که بذر کاشته می شود)، کشاورزی احیا کننده محیطی را خلق می کند که در آن گیاهان، حیوانات و انسان ها در اولویت اول می باشند. همچنین این نگرش جامع از تولید، به محصولات و مزارع کمک می‌کند تا در شرایط تنش زا، به‌ویژه در طول دوره خشکسالی انعطاف‌پذیرتر باشند.

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *